یک روز ویژه از نزدیک با «ملک ایمبودن»
گزارش نشست در مدرسه ویژه
(ملیحه صحراگرد)
«ملک ایمبودن» طراح و عکاس شناخته شده سوییسی که به دعوت بنیاد ممیز و به مناسبت برگزاری یازدهمین مراسم سالگشت زنده یاد استاد «مرتضی ممیز»، به تهران آمده بود، ساعت ۱۰ روز شنبه ۶ آذر ۱۳۹۵ در جمع دوستدارانش در مدرسه ویژه حضور یافت. در اين نشست مجید عباسی و آریا کسايی به گفت و گو و نقد و نظر با وی پرداختند. این دومین حضور «ملک ایمبودن» پس از ۱۲سال در ایران است .
با این‌حال وی با ابراز خرسندی از حضور در جمع طراحان ایرانی و تشکر از بنیاد ممیز برای دعوتش به ایران می‌گوید: در این سفر بسیار کوتاه٬ فرصت دیدن دیگر شهرهای ایران را نداشتم و برای شناخت یک کشور دیدن تنها یک شهر کافی نیست و باید برنامه‌ریزی کنم که بتوانم ایران و دیدنیهایش را در سفری دیگر بیشتر بشناسم و زمان بیشتری را با طراحان گرافیک ایرانی بگذرانم.
ملک ایمبودن از فعالیت در سه زمینه طراحی پوستر٬ طراحی کتاب و عکاسی گفت و اینکه اغلب آثارش هم از ترکیب این سه هستند. او ابتدا تحصیلاتش در زمینه معماری داخلی بود و چند سال بعد در زمینه طراحی گرافیک تحصیلاتش را ادامه داد. او در بازل و میلان چند سالی مشغول به کار بود و به سبب همین فعالیت به زبان ایتالیایی نیز مسلط شد. پس از دو سال به سوییس بازگشت و فعالیت‌اش را در آنجا از سر گرفت.
ملک ایمبودن در دانشگاه‌های گوناگون مانند برن، لوتسرن و زوریخ تدریس می‌کند. او تاکنون برای سخنرانی به پکن، تایپه، مسکو، نیویورک، پاریس، برنو، کراکوف و تهران دعوت شده است. علاوه بر این، به عنوان استاد مهمان در رشته‌های عکاسی و طراحی گرافیک برای مدت زیادی در کارلسروهه تدریس کرده و از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۷ نیز استاد مهمان در رشته عکاسی و طراحی گرافیک در دانشگاه هنر برلین بوده است.
ملک ایمبودن در خانه پدر کشاورزش در شهر بوخس در مرکز سوییس٬ که با کوه‌های سر‌سبز و زیبا احاطه شده است زندگی می‌کند. او نمایش آثارش را با اولین پوستری که با موضوع حفاظت از جنگل طراحی کرده بود آغاز کرد و در ادامه به بررسی آثارش و پاسخ به سوالات حاضرین پرداخت. ایمبودن در ادامه به نمایش دو مجموعه زیبا و بسیار خاص از عکس‌هایش پرداخت٬ اولین مجموعه حاصل بیست سال عکاسی از افرادی بود که در اطراف او زندگی می‌کردند و دیگری حاصل سی سال عکاسی از طراحان گرافیک با ملیت‌های مختلف از اقصی نقاط دنیا بود٬ طراحانی از کره٬ هلند٬ چین٬ آلمان٬ سوییس و دیگر کشورها. در این بین عکس‌هایی از طراحان ایرانی مانند مرتضی ممیز٬ رضا عابدینی و مجید عباسی نیز به چشم می‌خورد. این مجموعه‌ها در قالب نمایشگاه و کتاب در کشورهای مختلف به نمایش درآمده‌اند. در ادامه گفتگو و پرسش و پاسخ ایمبودن به تاثیر عکاسی در کارهایش پرداخت و اینکه در ابتدا به طراحی و حاصل عکس‌هایی که می‌گیرد نمی‌اندیشد و پس از پایان کار با کنار هم قرار دادن آنها به اقتضای دغدغه و پروژه‌اش از آنها استفاده می‌کند. پیشنهاد او به دانشجویان هنر همیشه این است که از فرهنگ خودتان بیاموزید٬ آن را بشناسید و از آن محافظت کنید. کشور ایران و یا کشور سوییس هر کدام فرهنگ متفاوت خود را دارند و نباید این تفاوت‌ها از بین برود٬ بلکه با شناخت آنها باید به این فرهنگ‌ها ارج نهاد و به آنها وفادار ماند.
مجید عباسی با اشاره به سبک و سیاق خاص سوییسی٬ از میزان تاثیرپذیری ایمبودن از این سبک پرسید و اینکه آیا ویژگی این سبک بیشتر در شیوه تفکر است یا در اجرای کارها؟ ایمبودن در پاسخ گفت: سبک سوییسی برای من مهم است و همیشه از طراحان برجسته‌ای همچون نیکلاس تراکسلر٬ امی رودر و آثار آنها تاثیر گرفته‌ام اما هنگام کار آنچه برای من بیشتر حائز اهمیت است اینست که دغدغه‌هایم را با چه روشی بیشتر و بهتر می‌توانم نشان دهم. گاه تصویرسازی٬ گاه عکاسی و گاهی هم فونت٬ مهم پرداخت بهتر و ارتباط هرچه بیشتر با موضوع است نه سبک یا تکنیکی که از آن استفاده می‌کنم. او در ادامه به دهه بیست و نقطه آغاز سبک سوییسی اشاره کرد و گفت: طراحان آن دوره بسیار به اشکال هندسی علاقمند بودند و به مرور زمان این سبک کامل‌تر شد٬ تا دهه پنجاه که شهرت جهانی پیدا کرد و همه را تحت‌تاثیر قرار داد. مینیمالیسم و سادگی اجزاء و خطوط٬ از ویژگی‌های بارز آن بودند ولی همزمانی آن با هنر پاپ باعث متمایزتر شدنش شد. تنوع رنگ و شلوغی سبک پاپ در کنار سادگی و کمینه‌گویی در جزئیات سبک سوییسی تضاد و تاثیرگذاری ویژه‌ای را می‌ساخت.
آریا کسایی با توجه به تجارب ملک ایمبودن در زمینه برگزاری نمایشگاه‌های گوناگون و اهمیت فرهنگی این کار از چگونگی مراحل و روند مواردی مانند نوشتن متن مقدمه کتاب٬ چیدمان نمایشگاه٬ تامین هزینه‌ها و یا حتی انتشار کتاب نمایشگاه پرسید. ملک ایمبودن در پاسخ از جایگاه ویژه و اهمیت برگزاری اینگونه پروژه‌ها سخن گفت و بعنوان نمونه به نمایشگاه عکس‌های مارتین ایمبودن اشاره کرد و از تاثیر اطلاع‌رسانی و شناساندن یک هنرمند گمنام به جامعه هنری سخن گفت. از دیدگاه ایمبودن اینگونه پروژه‌ها و برگزاری نمایشگاه‌هایی از این دست همیشه می‌توانند به منابع الهام بخش و تاثیرگذار تبدیل شوند. او در ادامه گفت: مارتین ایمبودن ابتدا یک عکاس گمنام بود و از مجموعه آثارش تنها در سال ۱۹۳۵ یک نمایشگاه برگزار شده بود٬ سپس کل آثار را با هدف نگهداری به یک مجموعه خصوصی در پاریس سپردند و دیگر به نمایش گذاشته نشده بود٬ تا اینکه در دهه نود آن مجموعه به یک موزه شناخته شده در سوییس داده شد. مدتی بعد یک دانشجو در یک تحقیق دانشگاهی به بررسی برخی از آن عکس‌ها پرداخت و نمونه اولیه‌ی کتاب عکس‌ها را نشان من داد. مشاهده آن عکس‌ها بسیار مرا تحت تاثیر قرار داد و من تصمیم به برگزاری نمایشگاه و همچنین طراحی و چاپ کتابی برای نمایش آن مجموعه گرفتم که اتفاقا مورد استقبال زیادی هم قرار گرفت.
در ادامه با توجه به تجارب ملک ایمبودن در زمینه تدریس و آموزش سوالاتی در ارتباط با شیوه و متدهای آموزشی و میزان اهمیت مراحلی مانند ایده‌پردازی٬ تایپوگرافی و طراحی در مدارسی همچون مدرسه لوتسرن سوییس پرسیده شد. ایمبودن در پاسخ به اهمیت آنچه آموزش داده می‌شود اشاره کرد و گفت: دغدغه ما، آموزش کل مراحل دیزاین می‌باشد. از نخستین قدم یعنی تحقیق و بررسی پیرامون آن پروژه تا قدم نهایی که خروجی کار و حاصل تمام پروسه دیزاین می‌باشد. از دیدگاه من تمامی مراحل حائز اهمیت می‌باشند و هیچکدام را نمی‌توان بی‌اهمیت و یا کم اهمیت تلقی کرد. خلاقیت یک روند گام به گام است و برای رسیدن به نتیجه‌ای مطلوب باید تمامی مراحل آن را به درستی طی کرد.
سپس افزود بدیهی است که با انجام کار تجاری می‌توان درآمد بیشتری کسب کرد اما برای خود من انجام کار هنری و رسیدن به رضایت درونی همیشه از اهمیت و ارزشمندی بیشتری برخوردار بوده. به شما چیزی را که خود به آن عمیقا باور دارم می‌گویم و آن این است: "تنها به دنبال کاری بروید که انجام آن شما را سر ذوق می‌آورد و همیشه از انجام آن لذت می‌برید."
به مناسبت برگزاری یازدهمین مراسم سالگشت زنده یاد استاد «مرتضی ممیز» از تاریخ ۵ تا ۱۲ آذر ماه در نگارخانه «مرتضی ممیز» خانه هنرمندان ایران اتودها و طرح‌های اولیه‌ی برخی از نشانه‌های طراحی شده‌ی او و همچنین در نگارخانه‌های «زمستان» و «پاییز» پوسترهای ملک ایمبودن و در نگارخانه «میرمیران» گزیده‌ای از آثار شاگردان ایمبودن به نمایش درآمده است.
(ملیحه صحراگرد)
«ملک ایمبودن» طراح و عکاس شناخته شده سوییسی که به دعوت بنیاد ممیز و به مناسبت برگزاری یازدهمین مراسم سالگشت زنده یاد استاد «مرتضی ممیز»، به تهران آمده بود، ساعت ۱۰ روز شنبه ۶ آذر ۱۳۹۵ در جمع دوستدارانش در مدرسه ویژه حضور یافت. در اين نشست مجید عباسی و آریا کسايی به گفت و گو و نقد و نظر با وی پرداختند. این دومین حضور «ملک ایمبودن» پس از ۱۲سال در ایران است .
با این‌حال وی با ابراز خرسندی از حضور در جمع طراحان ایرانی و تشکر از بنیاد ممیز برای دعوتش به ایران می‌گوید: در این سفر بسیار کوتاه٬ فرصت دیدن دیگر شهرهای ایران را نداشتم و برای شناخت یک کشور دیدن تنها یک شهر کافی نیست و باید برنامه‌ریزی کنم که بتوانم ایران و دیدنیهایش را در سفری دیگر بیشتر بشناسم و زمان بیشتری را با طراحان گرافیک ایرانی بگذرانم.
ملک ایمبودن از فعالیت در سه زمینه طراحی پوستر٬ طراحی کتاب و عکاسی گفت و اینکه اغلب آثارش هم از ترکیب این سه هستند. او ابتدا تحصیلاتش در زمینه معماری داخلی بود و چند سال بعد در زمینه طراحی گرافیک تحصیلاتش را ادامه داد. او در بازل و میلان چند سالی مشغول به کار بود و به سبب همین فعالیت به زبان ایتالیایی نیز مسلط شد. پس از دو سال به سوییس بازگشت و فعالیت‌اش را در آنجا از سر گرفت.
ملک ایمبودن در دانشگاه‌های گوناگون مانند برن، لوتسرن و زوریخ تدریس می‌کند. او تاکنون برای سخنرانی به پکن، تایپه، مسکو، نیویورک، پاریس، برنو، کراکوف و تهران دعوت شده است. علاوه بر این، به عنوان استاد مهمان در رشته‌های عکاسی و طراحی گرافیک برای مدت زیادی در کارلسروهه تدریس کرده و از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۷ نیز استاد مهمان در رشته عکاسی و طراحی گرافیک در دانشگاه هنر برلین بوده است.
ملک ایمبودن در خانه پدر کشاورزش در شهر بوخس در مرکز سوییس٬ که با کوه‌های سر‌سبز و زیبا احاطه شده است زندگی می‌کند. او نمایش آثارش را با اولین پوستری که با موضوع حفاظت از جنگل طراحی کرده بود آغاز کرد و در ادامه به بررسی آثارش و پاسخ به سوالات حاضرین پرداخت. ایمبودن در ادامه به نمایش دو مجموعه زیبا و بسیار خاص از عکس‌هایش پرداخت٬ اولین مجموعه حاصل بیست سال عکاسی از افرادی بود که در اطراف او زندگی می‌کردند و دیگری حاصل سی سال عکاسی از طراحان گرافیک با ملیت‌های مختلف از اقصی نقاط دنیا بود٬ طراحانی از کره٬ هلند٬ چین٬ آلمان٬ سوییس و دیگر کشورها. در این بین عکس‌هایی از طراحان ایرانی مانند مرتضی ممیز٬ رضا عابدینی و مجید عباسی نیز به چشم می‌خورد. این مجموعه‌ها در قالب نمایشگاه و کتاب در کشورهای مختلف به نمایش درآمده‌اند. در ادامه گفتگو و پرسش و پاسخ ایمبودن به تاثیر عکاسی در کارهایش پرداخت و اینکه در ابتدا به طراحی و حاصل عکس‌هایی که می‌گیرد نمی‌اندیشد و پس از پایان کار با کنار هم قرار دادن آنها به اقتضای دغدغه و پروژه‌اش از آنها استفاده می‌کند. پیشنهاد او به دانشجویان هنر همیشه این است که از فرهنگ خودتان بیاموزید٬ آن را بشناسید و از آن محافظت کنید. کشور ایران و یا کشور سوییس هر کدام فرهنگ متفاوت خود را دارند و نباید این تفاوت‌ها از بین برود٬ بلکه با شناخت آنها باید به این فرهنگ‌ها ارج نهاد و به آنها وفادار ماند.
مجید عباسی با اشاره به سبک و سیاق خاص سوییسی٬ از میزان تاثیرپذیری ایمبودن از این سبک پرسید و اینکه آیا ویژگی این سبک بیشتر در شیوه تفکر است یا در اجرای کارها؟ ایمبودن در پاسخ گفت: سبک سوییسی برای من مهم است و همیشه از طراحان برجسته‌ای همچون نیکلاس تراکسلر٬ امی رودر و آثار آنها تاثیر گرفته‌ام اما هنگام کار آنچه برای من بیشتر حائز اهمیت است اینست که دغدغه‌هایم را با چه روشی بیشتر و بهتر می‌توانم نشان دهم. گاه تصویرسازی٬ گاه عکاسی و گاهی هم فونت٬ مهم پرداخت بهتر و ارتباط هرچه بیشتر با موضوع است نه سبک یا تکنیکی که از آن استفاده می‌کنم. او در ادامه به دهه بیست و نقطه آغاز سبک سوییسی اشاره کرد و گفت: طراحان آن دوره بسیار به اشکال هندسی علاقمند بودند و به مرور زمان این سبک کامل‌تر شد٬ تا دهه پنجاه که شهرت جهانی پیدا کرد و همه را تحت‌تاثیر قرار داد. مینیمالیسم و سادگی اجزاء و خطوط٬ از ویژگی‌های بارز آن بودند ولی همزمانی آن با هنر پاپ باعث متمایزتر شدنش شد. تنوع رنگ و شلوغی سبک پاپ در کنار سادگی و کمینه‌گویی در جزئیات سبک سوییسی تضاد و تاثیرگذاری ویژه‌ای را می‌ساخت.
آریا کسایی با توجه به تجارب ملک ایمبودن در زمینه برگزاری نمایشگاه‌های گوناگون و اهمیت فرهنگی این کار از چگونگی مراحل و روند مواردی مانند نوشتن متن مقدمه کتاب٬ چیدمان نمایشگاه٬ تامین هزینه‌ها و یا حتی انتشار کتاب نمایشگاه پرسید. ملک ایمبودن در پاسخ از جایگاه ویژه و اهمیت برگزاری اینگونه پروژه‌ها سخن گفت و بعنوان نمونه به نمایشگاه عکس‌های مارتین ایمبودن اشاره کرد و از تاثیر اطلاع‌رسانی و شناساندن یک هنرمند گمنام به جامعه هنری سخن گفت. از دیدگاه ایمبودن اینگونه پروژه‌ها و برگزاری نمایشگاه‌هایی از این دست همیشه می‌توانند به منابع الهام بخش و تاثیرگذار تبدیل شوند. او در ادامه گفت: مارتین ایمبودن ابتدا یک عکاس گمنام بود و از مجموعه آثارش تنها در سال ۱۹۳۵ یک نمایشگاه برگزار شده بود٬ سپس کل آثار را با هدف نگهداری به یک مجموعه خصوصی در پاریس سپردند و دیگر به نمایش گذاشته نشده بود٬ تا اینکه در دهه نود آن مجموعه به یک موزه شناخته شده در سوییس داده شد. مدتی بعد یک دانشجو در یک تحقیق دانشگاهی به بررسی برخی از آن عکس‌ها پرداخت و نمونه اولیه‌ی کتاب عکس‌ها را نشان من داد. مشاهده آن عکس‌ها بسیار مرا تحت تاثیر قرار داد و من تصمیم به برگزاری نمایشگاه و همچنین طراحی و چاپ کتابی برای نمایش آن مجموعه گرفتم که اتفاقا مورد استقبال زیادی هم قرار گرفت.
در ادامه با توجه به تجارب ملک ایمبودن در زمینه تدریس و آموزش سوالاتی در ارتباط با شیوه و متدهای آموزشی و میزان اهمیت مراحلی مانند ایده‌پردازی٬ تایپوگرافی و طراحی در مدارسی همچون مدرسه لوتسرن سوییس پرسیده شد. ایمبودن در پاسخ به اهمیت آنچه آموزش داده می‌شود اشاره کرد و گفت: دغدغه ما، آموزش کل مراحل دیزاین می‌باشد. از نخستین قدم یعنی تحقیق و بررسی پیرامون آن پروژه تا قدم نهایی که خروجی کار و حاصل تمام پروسه دیزاین می‌باشد. از دیدگاه من تمامی مراحل حائز اهمیت می‌باشند و هیچکدام را نمی‌توان بی‌اهمیت و یا کم اهمیت تلقی کرد. خلاقیت یک روند گام به گام است و برای رسیدن به نتیجه‌ای مطلوب باید تمامی مراحل آن را به درستی طی کرد.
سپس افزود بدیهی است که با انجام کار تجاری می‌توان درآمد بیشتری کسب کرد اما برای خود من انجام کار هنری و رسیدن به رضایت درونی همیشه از اهمیت و ارزشمندی بیشتری برخوردار بوده. به شما چیزی را که خود به آن عمیقا باور دارم می‌گویم و آن این است: "تنها به دنبال کاری بروید که انجام آن شما را سر ذوق می‌آورد و همیشه از انجام آن لذت می‌برید."
به مناسبت برگزاری یازدهمین مراسم سالگشت زنده یاد استاد «مرتضی ممیز» از تاریخ ۵ تا ۱۲ آذر ماه در نگارخانه «مرتضی ممیز» خانه هنرمندان ایران اتودها و طرح‌های اولیه‌ی برخی از نشانه‌های طراحی شده‌ی او و همچنین در نگارخانه‌های «زمستان» و «پاییز» پوسترهای ملک ایمبودن و در نگارخانه «میرمیران» گزیده‌ای از آثار شاگردان ایمبودن به نمایش درآمده است.